DDA, czyli Dzieci Dorosłych Alkoholików, to termin odnoszący się do osób, które dorastały w rodzinach, w których obecne było uzależnienie od alkoholu. Ta kategoria osób boryka się z wieloma trudnościami emocjonalnymi oraz behawioralnymi, które mogą wpływać na ich przyszłe życie, w tym na ryzyko popadania w uzależnienia. Badania wskazują, że DDA mogą być bardziej podatne na rozwijanie uzależnień, niż osoby, które nie doświadczyły takiego dzieciństwa. Istnieje wiele czynników, które przyczyniają się do tego zjawiska, a pomoc psychoterapeuty lub psychologa w zrozumieniu i pracy nad tymi problemami może być kluczowa dla przezwyciężenia trudności i zapobiegania uzależnieniom.
Jednym z głównych powodów, dla których DDA mogą częściej popadać w uzależnienia, jest wpływ wzorców rodzinnych i emocjonalnych, które kształtują ich wczesne życie. Dzieci wychowane w alkoholowych rodzinach często doświadczają emocjonalnej niestabilności. Psychologowie wskazują, że brak pozytywnych modeli do naśladowania oraz obecność negatywnych wzorców mogą prowadzić do tego, że DDA uczą się, iż tłumienie emocji, unikanie problemów, czy korzystanie z używek jest normalne. Takie mechanizmy radzenia sobie stają się silnie zakorzenione i mogą być przekazywane dalej w dorosłym życiu. W terapii prowadzonej przez psychoterapeutę kluczowe jest zrozumienie tych wzorców i ich wpływu na własne życie oraz relacje z innymi.
Kolejnym czynnikiem jest tendencja do poszukiwania ukojenia w substancjach psychoaktywnych, co może wynikać z chronicznego stresu, lęku i depresji, które często towarzyszą DDA. Osoby te mogą czuć się nieadekwatne, mają niską samoocenę i z reguły są obciążone winą za sytuację w rodzinie. W stresujących sytuacjach coraz częściej sięgają po alkohol lub inne używki, myśląc, że przyniosą im ulgę. Psychologowie często podkreślają, że w takich przypadkach uzależnienie nie jest tylko kwestią braku silnej woli, ale również wynikiem głęboko zakorzenionych problemów emocjonalnych i społecznych. Wsparcie psychoterapeutyczne staje się wtedy niezbędne, aby pomóc osobom z grupy DDA w nauce zdrowych metod radzenia sobie z emocjami.
Warto również zauważyć, że DDA mogą posiadać pewne cechy osobowościowe, które sprawiają, że są bardziej narażone na uzależnienia. Osoby te często wykazują tendencję do nadmiernej odpowiedzialności, mężczyźni z tej grupy mogą być skłonni do podejmowania ryzykownych działań jako forma manifestacji swojej wewnętrznej walki. U DDA występuje także niska tolerancja na frustrację oraz silna potrzeba akceptacji, co prowadzi do poszukiwania w substancjach uzależniających czegoś, co zaspokaja te potrzeby. Pracując z psychoterapeutą, DDA mogą nauczyć się, jak zdrowo zaspokajać swoje potrzeby i budować bardziej pozytywne relacje z otoczeniem.
Interwencje terapeutyczne są niezwykle ważne w kontekście zapobiegania uzależnieniom wśród DDA. Psychologowie i psychoterapeuci mogą pomóc w odkryciu korzeni problemów emocjonalnych, w tym strachu, złości czy wstydu, które mogą być wynikiem ich doświadczeń z dzieciństwa. Tego rodzaju głęboka praca terapeutyczna pozwala zrozumieć mechanizmy rządzące ich zachowaniem oraz nauczyć się nowych strategii radzenia sobie, które są zdrowsze i bardziej konstruktywne.
Również w zakresie relacji interpersonalnych DDA mogą doświadczać trudności, co często jest efektem wykształcenia niezdrowych wzorców w dzieciństwie. Zbyt dużo odpowiedzialności nałożonej na młodą osobę, chroniczny lęk przed odrzuceniem czy trudności w nawiązywaniu bliskich relacji mogą prowadzić do izolacji, co z kolei sprzyja sięganiu po alkohol lub inne substancje. Praca z psychoterapeutą w tej kwestii bywa niezwykle pomocna, ponieważ terapeuta może pomóc w rozwinięciu zdolności do budowania zdrowych relacji oraz w nauki asertywności.
Inny istotny aspekt związany z DDA to tzw. syndrom „wielkiego współczucia”. Otóż często osoby te są nadmiernie empatyczne i troskliwe, co czasami prowadzi do zaniedbywania siebie na rzecz innych. W sytuacjach stresowych mogą czuć, że muszą ratować innych, co prowadzi do wypalenia emocjonalnego i w efekcie do uzależnienia jako sposobu na ucieczkę od trudnych emocji. Psychologowie wskazują, że w terapii ważne staje się nauczenie DDA, jak dbać o swój dobrostan oraz mieć na uwadze swoje potrzeby, co może pomóc w minimalizowaniu ryzyka popadania w uzależnienia.
Dodatkowo, DDA narażone są na tzw. „pętlę uzależnienia”, gdzie niewłaściwe radzenie sobie z emocjami prowadzi do dalszych problemów, co w efekcie zwiększa potrzebę ucieczki w używki. Psychoterapeuta, poprzez różne formy terapii, może pomóc w przerwaniu tego cyklu i w nauce nowych, zdrowszych strategii radzenia sobie z problemami. Często ważnymi elementami są techniki mindfulness, które uczą życia w teraźniejszości i pomagają w radzeniu sobie ze stresem bez uciekania się do szkodliwych substancji.
Warto również zauważyć, że DDA często borykają się z trudnościami w przyjmowaniu krytyki czy podejmowaniu decyzji. To zjawisko może prowadzić do sytuacji, w których osoby te unikają odpowiedzialności za swoje życie, co sprzyja, na przykład, kontynuowaniu uzależnienia, które staje się ucieczką od rzeczywistości. Praca z psychologiem w zakresie rozwoju umiejętności podejmowania decyzji oraz nauki asertywności może znacząco poprawić jakość życia DDA, co będzie miało wpływ również na ryzyko uzależnienia.
Odpowiedź na pytanie, czy DDA częściej popadają w uzależnienia, jest złożona i pełna niuansów. Różnorodność czynników psychicznych, emocjonalnych i społecznych sprawia, że osoby z tej grupy są bardziej narażone na sięganie po substancje uzależniające jako formę ucieczki od bólu i trudności emocjonalnych. Psychoterapeuci i psychologowie odgrywają kluczową rolę w pomaganiu DDA w zrozumieniu swoich problemów, a także w rozwijaniu zdolności do radzenia sobie z emocjami w konstruktywny sposób. Ich wsparcie i odpowiednie techniki terapeutyczne mogą pomóc DDA w przełamaniu cyklu uzależnień oraz w budowaniu zdrowego i satysfakcjonującego życia.
Hetmańska 73, 35-078 Rzeszów, 
